Phát triển thanh toán số thúc đẩy giao thông văn minh

Phát triển thanh toán số thúc đẩy giao thông văn minh

Hạ Chi

Chia sẻ tại Hội thảo “Tương lai nào cho thanh toán điện tử trong giao thông”, ông Tô Nam Toàn, Trưởng phòng Khoa học Công nghệ Môi trường và Hợp tác Quốc tế, Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, Luật Đường bộ quy định riêng một điều về thanh toán điện tử giao thông đường bộ (Điều 43) gồm thanh toán các loại phí, giá, tiền dịch vụ liên quan đến hoạt động giao thông của phương tiện giao thông đường bộ (GTĐB) thông qua tài khoản giao thông. Để triển khai Luật Đường bộ, Bộ Giao thông - Vận tải đã xây dựng Nghị định về thanh toán điện tử GTĐB gồm 6 chương và có hiệu lực từ 1/10/2025.

Theo ông Toàn, về mô hình triển khai thanh toán điện tử, Bộ sẽ xây dựng hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu thanh toán điện tử GTĐB để chia sẻ cho các nhà cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực không do Bộ Giao thông - Vận tải quản lý.

“Khi Nghị định có hiệu lực ngày 1/10/2025, chủ phương tiện phải thực hiện chuyển đổi tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông kết nối phương tiện thanh toán. Và từ 1/7/2026 chính thức vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu thanh toán điện tử GTĐB”, ông Toàn thông tin về lộ trình triển khai.

Theo bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa Việt Nam và Lào, mục tiêu của giao thông công cộng và thanh toán bằng thẻ vé thông minh là nâng cao nhận thức của người dân thông qua nhiều chuẩn hoá như hệ thống thanh toán mở, hệ thống vé liên thông, có hệ sinh thái mở rộng, qua đó tiếp cận nhiều đối tượng hơn. Mục tiêu khác là đô thị xanh, hạn chế dùng phương tiện cá nhân và giảm lượng phát thải carbon, đồng thời tạo sức bật cho các đô thị lớn.

Nói về thực trạng thanh toán trên toàn cầu, bà Dung cho biết, tỷ lệ giao dịch tiền mặt giảm 8% trên toàn cầu vào năm 2023, trong khi tổng số lượng giao dịch được xử lý bởi hệ thống Visa tăng trưởng 10% so với năm trước. Ngoài ra, hơn 80% giao dịch xuất trình thẻ được xử lý tại Visa là giao dịch thanh toán chạm. Visa triển khai mạnh ở nhiều quốc gia như: Singapore, Thái Lan, Nhật Bản… Giao dịch thanh toán giao thông bắt đầu bứt phá, tăng trưởng sau 2 năm kể từ thời điểm ra mắt mô hình thanh toán mở trong giao thông công cộng. “Điều đó cho thấy giao thông công cộng chiếm tỷ trọng rất lớn trong thanh toán mở”, bà Dung nhấn mạnh.

Theo bà Dung, Việt Nam đã và đang trong hành trình đầu tiên của dịch vụ giao thông công cộng. Khảo sát cho thấy, có 64% người dân cho biết sẽ sử dụng dịch vụ số để lên kế hoạch, đặt chỗ và thanh toán trước khi di chuyển; 94% kỳ vọng thanh toán không tiếp xúc sẽ được triển khai trong thanh toán giao thông; 45% sẽ di chuyển nhiều hơn nếu thanh toán thuận tiện và dễ dàng.

Về phía ngân hàng, ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng giám đốc NAPAS thông tin, ngành Ngân hàng đã sẵn sàng về hạ tầng cũng như kinh nghiệm triển khai trong nước và thế giới. Riêng ở Việt Nam, NAPAS đã có kinh nghiệm triển khai kết nối liên thông với một số đơn vị giao thông như VETC, Vinbus. “Trong thời gian tới, để đưa Nghị định vào cuộc sống, ngoài sự chỉ đạo của NHNN và Bộ Giao thông vận tải, các cơ quan liên quan cũng có sự phối hợp để xem hệ thống tài khoản giao thông vận hành theo phương thức như thế nào, quy chuẩn ra sao, có cần thêm kết nối mới giữa đơn vị cung cấp như NAPAS, VISA sang hệ thống thanh toán mới không để có thể dùng phương tiện thanh toán ngân hàng và tài khoản giao thông”, ông Long nhận định.

Ở góc nhìn khác, với vai trò là cơ quan quản lý, ông Nguyễn Trung Anh, Vụ Thanh toán NHNN cho rằng, chúng ta đang số hóa dịch vụ toàn diện và cao độ. Thời điểm dịch Covid-19 bùng phát, cả nước đã thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện và thanh toán trực tuyến, phi tiếp xúc. Hành vi tiêu dùng, nhu cầu khách hàng thay đổi mạnh mẽ, yêu cầu và kỳ vọng cao hơn.

Về chủ trương định hướng thúc đẩy TTKDTM, Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 52-NQ/TW về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc CMCN 4.0. Cụ thể, Chính phủ cũng đã có Quyết định số 1813/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án phát triển TTKDTM tại Việt Nam giai đoạn 2021-2025 kỳ vọng đến năm 2025 giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 25 lần GDP; tăng trưởng 50% TTKDTM trong thương mại điện tử; 80% người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản giao dịch tại ngân hàng; tốc độ tăng trưởng bình quân về số lượng và giá trị giao dịch TTKDTM tăng 20-25%; tốc độ tăng trưởng bình quân về số lượng và giá trị giao dịch qua kênh Mobile từ 80-100%...

Để thúc đẩy TTKDTM trong thời gian tới, ông Nguyễn Trung Anh cho biết, NHNN sẽ hoàn thành khuôn khổ pháp lý, trong đó triển khai hiệu quả Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định về thanh toán không dùng tiền mặt; Các thông tư quy định chi tiết, hướng dẫn Luật Các TCTD; xây dựng, tổ chức triển khai kế hoạch thực hiện nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng (sau khi được ban hành).

Về phát triển hạ tầng, sẽ nâng cấp hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng; tiếp tục hoàn thiện, phát triển hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử (ACH); tăng cường tích hợp, kết nối hạ tầng, ứng dụng ngành Ngân hàng với các ngành, lĩnh vực dịch vụ khác để mở rộng hệ sinh thái số; đảm bảo an ninh, an toàn bảo mật…

Theo NHNN Việt Nam